Chiếu bí Tượng Mã, có tên gọi đầy đủ là chiếu bí Vua đơn độc với Tượng và Mã, là thể loại chiếu bí thuộc dạng khó nhất. Nếu là hai Tượng kết hợp, chắc hẳn mọi việc đã đơn giản hơn vì sự liên kết chặt chẽ. Nhưng Tượng và Mã, với cách đi khác nhau, khó mà liên kết lại để dồn ép Vua đối phương vào góc bàn cờ, chưa nói đến việc phải chiếu bí. Trong bài này, chúng tôi sẽ cung cấp đầy đủ kỹ thuật cho các bạn yêu cờ vua và muốn tìm hiểu sâu để hoàn thiện kỹ năng chiếu bí Vua đơn độc.

Để hoàn thành việc chiếu bí Tượng Mã, chúng ta phải nắm vững các thế cờ mẫu và thuộc lòng một vài nước đi quan trọng. Thể loại chiếu bí này gồm 3 công đoạn:

• Dồn ép Vua đối phương vào cạnh.
• Dồn ép Vua đối phương vào góc đúng màu ô Tượng.
• Thực hiện việc chiếu bí theo mẫu.

Và nhằm giúp bạn đọc dễ dàng nắm bắt từng công đoạn, chúng ta sẽ bắt đầu với công đoạn cuối cùng (dễ nhất) trước và đi ngược lên công đoạn đầu tiên.

1. Chiếu bí theo mẫu

Có 2 thế cờ mẫu chiếu bí như sau:

• Thế cờ mẫu chiếu bí 1:

Hình 1 - Thế cờ mẫu chiếu bí 1

Trắng đi trước và chiếu bí như sau: 1.Ma6+ Va8 2.Td5#

Hình 2 – Thế chiếu bí dạng 1

• Thế cờ mẫu chiếu bí 2:

Hình 3 - Thế cờ mẫu chiếu bí 2

Trắng đi trước và thực hiện chiếu bí như sau: 1.Md7+ Va8 2.Tb7#

Hình 4 - Thế chiếu bí dạng 2

Chúng ta hoàn toàn có thể chiếu bí dựa vào các thế cờ tương đương hai dạng trên, chỉ khác ở vị trí quân Mã và Tượng.

2. Dồn ép Vua đối phương vào góc đúng màu ô Tượng

Như vậy là tạm xong việc chiếu bí theo mẫu. Tuy nhiên, Vua đối phương cũng khá “thông minh” khi sẽ biết chạy vào góc khác màu ô Tượng để kéo dài thời gian sống. Công việc ở công đoạn này là “lôi kéo” Vua đối phương qua góc cùng màu ô Tượng để chiếu bí. Hãy cùng bắt đầu với thế cờ mẫu khá đẹp này:

Hình 5 - Thế cờ mẫu bắt đầu dồn ép Vua đối phương qua góc cùng màu ô Tượng (a8)

Bạn đừng quá lo lắng mình không “ép” đối phương đến đúng thế cờ mẫu đẹp mắt này. Vị trí của Mã và Tượng có thể thay đổi đôi chút miễn là vẫn đạt được thế cờ này là ổn, tất nhiên bạn phải có kinh nghiệm để biết là “chỗ” nào thì được. Lượt đi cũng không quá quan trọng vì chúng ta dễ dàng chơi nước chời đợi đổi lượt. Và bây giờ quá trình “lôi kéo” vất vả sẽ diễn ra:

1.Th7. Nước đi kiểm soát ô g8, nơi Vua Đen rất muốn bám trụ và bây giờ thì “ông ấy” phải đi qua phía bên kia rồi.

Hình 6 - Kiểm soát ô g8

1...Ve8 2.Me5. Tiếp tục là sự kiểm soát gắt gao việc đi lại của Vua Đen.

Hình 7 – Không cho Vua Đen lên hàng 7

2...Vd8. Đến đây thì hết kiểm soát được rồi và bắt buộc phải cho Vua Đen lên hàng 7. Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng vì Trắng đã giăng “thiên la địa võng” sẵn rồi. Và chúng ta tạm dừng biến chính để xem các biến phụ diễn ra như thế nào:

[2...Vf8 3.Md7+ Ve8 4.Ve6 Vd8 5.Vd6 Ve8 6.Tg6+ Vd8 7.Tf7 nước chờ đợi quan trọng nhằm đổi lượt đi bất lợi cho Đen

Hình 8 – Nước chờ đợi đổi lượt đi bất lợi cho Đen

7...Vc8 8.Mc5 Vd8

(Ở đây có một biến phụ nhỏ 8...Vb8 9.Vc6 Va7 10.Te6 Vb8 11.Vb6 Va8 12.Tf5 nước chờ đợi để tạo thế cờ mẫu chiếu bí

Hình 9 – Nước chờ đợi tạo thế cờ mẫu chiếu bí

(Tất nhiên không chơi 12.Ma6? hòa cờ do hết nước đi)

12...Vb8 13.Ma6+ Va8 14.Te4# và thế là xong một biến phụ)

Trở lại biến phụ lớn 9.Mb7+ Vc8 10.Vc6 Vb8 11.Vb6 Vc8 12.Te6+ Vb8 13.Mc5 Va8 14.Tf5 Vb8 15.Ma6+ Va8 16.Te4# và rõ ràng cũng không khó khăn gì]

Và chúng ta quay lại biến chính để xem Trắng giăng bẫy và ép Vua Đen trở lại “con đường chết chóc”:

3.Ve6 Vc7 4.Md7 Vc6

Hình 10 – Vua Đen sắp thoát được?

Có cảm giác Vua Đen sắp thoát ra nhưng mọi thứ vẫn nằm trong tính toán của Trắng với 5.Td3!. Tuy nhiên, chúng ta đến với các biến phụ trước để hiểu rõ hơn thế cờ phức tạp này:

[4...Vb7 5.Td3

Hình 11 – Sự kết hợp của Tượng và Mã Trắng

Vc6 6.Tc4 Vb7

(Biến phụ 6...Vc7 7.Td5 Vd8

(Cũng không nên bỏ qua biến phụ nhỏ này 7...Vc8 8.Vd6 Vd8 9.Tf7 và tương tự thế cờ đã xem ở hình 8)

8.Vd6 Ve8 9.Te6 Vd8 10.Tf7 và tương tự thế cờ đã xem ở hình 8)

7.Vd6 Vc8 8.Mc5 Vd8 9.Tf7 Vc8 10.Tg6 Vd8 11.Mb7+ và việc chiếu bí không còn khó khăn nữa ]

5.Td3!

Hình 12 – Vua, Tượng và Mã Trắng kết hợp tuyệt vời để ngăn Vua Đen thoát ra

Vc7 6.Te4 Vd8 7.Vd6 Ve8 8.Tg6+ Vd8 9.Tf7 và đến đây thì đã quá quen thuộc.

3. Dồn ép Vua đối phương vào cạnh

Và bây giờ, chúng ta cùng đến công đoạn khó khăn nhất là dồn ép Vua đối phương từ trung tâm vào cạnh. Để làm được điều này, người chơi bên mạnh cần nắm kỹ thuật tạo lưới vây ép Vua đối phương.

Có 2 loại lưới:

Hình 13 – Lưới 1

 

Hình 14 – Lưới 2

Dùng hai dạng lưới này kết hợp với Vua để dồn ép dẫn vào cạnh. Cố gắng biến đổi linh động giữa 2 loại để đạt hiệu quả cao nhất và hướng tới thế cờ mẫu đẹp mắt đã xem ở trên.

Chúng ta cùng xem thế cờ thực tế để hiểu rõ hơn về việc áp dụng lưới:

Hình 15 – Thế cờ thực tế

1.Ve3 Vf5 2.Tf3 Ve5 3.Te4 Vd6 4.Vd4 Ve6 5.Mb5 Vf6 6.Md6 Ve6 7.Mc4 hình thành lưới 1

Hình 16 – Hình thành lưới 1

7...Vf6 8.Ve3 Ve6 9.Vf4 Vf6 10.Vg4 Ve6 11.Vg5 Ve7 12.Td5 lưới 2

Hình 17 – Hình thành lưới 2

12...Vd7 13.Vf6 Ve8 14.Tc6+ Vf8

[14...Vd8 15.Ve6 Vc7 16.Vd5 Vd8 17.Vd6 Vc8 18.Td5 Vd8 (18...Vb8 19.Vd7 Va7 20.Vc7 Va6 21.Tc6 Va7 22.Tb5 Va8 23.Mb6+ Va7 24.Mc8+ Va8 25.Tc6#) 19.Me5 Ve8 20.Md7 Vd8 21.Tf7 chỗ này thì khá quen thuộc với các bạn rồi]

15.Me5 Vg8 16.Mf7 Vh7 17.Te4+ Vg8 18.Tf5 Vf8 19.Th7 thế cờ mẫu đẹp đã xuất hiện và các bạn chỉ cần thuộc và đi như phần 2 là xong.

  Huấn luyện viên cờ vua Quốc gia QUÁCH PHƯƠNG MINH